Όταν αναφερόμαστε στο τσάι του βουνού, μιλάμε– κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον – για το πιο δημοφιλές αρωματικό φαρμακευτικό φυτό και βότανο στην Ελλάδα και γενικότερα στη Μεσόγειο.

Ο λόγος;

Μα και βέβαια επειδή πίνουμε συχνά τσάι του βουνού κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες σε κάποιο κρυολόγημα, πονόλαιμο και βήχα, αλλά όχι απαραίτητα μόνο τότε.

Στο τσάι του βουνού ή αλλιώς σιδερίτης, αναφέρονται τα διάφορα είδη του γένους “σιδερίτης”, με πολλά είδη να έχουν τόπο καταγωγής την Ελλάδα. Είναι ενδημικά αυτοφυή στα βουνά της χώρας μας, σε υψόμετρο άνω των 1000 μέτρων και μερικές φορές πιο χαμηλά.

Το γένος περιλαμβάνει 150 περίπου είδη, που φυτρώνουν στις παραμεσόγειες χώρες, τις Καναρίους νήσους και την Βόρειο Ασία. Τα είδη αυτού του γένους ανήκουν στην οικογένεια των Χειλανθών, της τάξης των Lamiales.

Ποια είναι τα σπουδαιότερα είδη του σιδερίτη που φυτρώνουν στην Ελλάδα;

Όλα τα φυτά που ανήκουν στο τσάι του βουνού, έχουν ωραίο άρωμα και πλούσια γεύση.

  1. Τσάι του Παρνασσού ή τσάι του Βελουχιού

Είναι πολυετής χνουδωτή πόα, ύψους μέχρι 40 εκ. με λεπτό χνουδωτό βλαστό, απλό και σπάνια διακλαδισμένο. Ευδοκιμεί σε ορεινές περιοχές και σε χωράφια ασβεστούχα, πετρώδη, μέτριας γονιμότητας και ξηρά. Φυτρώνει άφθονο στις πλαγιές των βουνών της Στερεάς Ελλάδας και στην οροσειρά της Πίνδου. Καλλιεργείται στον Νομό Μαγνησίας.

Το μάζεμα του τσαγιού στο Βελούχι είναι μια παλιά συνήθεια για όλους τους κατοίκους αυτών των περιοχών.

  1. Τσάι βλάχικο/τσάι Άθω και στο Άγιο Όρος μπεττόνικα

Είναι αυτοφυές στο βουνό Άθως, στην Πίνδο και στο βουνό της Σαμοθράκης. Είναι πολυετής χνουδωτή πόα, ύψους μέχρι 40 εκ. με μικρές αδενώδεις τρίχες. Ο βλαστός είναι όρθιος απλός ή διακλαδισμένος και ξυλώδης στη βάση του.

  1. Μαλοτήρα ή καλοκοιμηθιά

Είναι ένα από τα βότανα της Κρήτης και αποτελεί το κρητικό τσάι. Είναι πολυετής πόα, ύψους 50 εκ. με όρθιο και ισχυρό βλαστό που καλύπτεται με πυκνό άσπρο χνούδι. Αυτοφύεται στα βουνά της Κρήτης και κυρίως στα Λευκά Όρη και στον Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 1.300 – 2.000 μέτρα.

  1. Τσάι του Ταϋγέτου ή τσάι του Μαλεβού

Είναι πολυετής πόα ύψους μέχρι 40 εκ. με απλό ή διακλαδισμένο βλαστό. Φυτρώνει σε όλα τα βουνά της Πελοποννήσου και ειδικά σε βράχους στις υπαλπικές και αλπικές περιοχές του Μαλεβού, του Ταϋγέτου και της Κυλλήνης.

  1. Τσάι της Εύβοιας ή τσάι απ’ το Δέλφι

Είναι πολυετής πόα ύψους 30-50 εκ., με πυκνό και λευκό χνούδι σε όλα τα μέρη του. Έχει ισχυρό, ξυλώδη στη βάση βλαστό, ο οποίος είναι απλός ή μερικές φορές διακλαδισμένος. Φυτρώνει στην Εύβοια και κυρίως στα βουνά Δίρφη σε υψόμετρο 1.000 – 1.540μ.

  1. Τσάι του Ολύμπου

Είναι πολυετής πόα με απλό ή διακλαδισμένο βλαστό και λίγο ξυλώδη στην βάση. Αυτοφύεται σε βραχώδη μέρη και σε υψόμετρο πάνω από 1.000μ. στα βουνά Όλυμπος, Κίσσαβος, Όσσα, Βέρμιο, Καϊμάκτσαλαν (Βόρας) και Πήλιο.

Κοινό χαρακτηριστικό των ειδών αυτών αλλά και γενικά του γένους Sideritis είναι ότι προσαρμόζονται και επιβιώνουν σε απόκρημνες βραχώδεις περιοχές με υψόμετρο άνω των 1000 μέτρων (μερικές φορές λίγο πιο χαμηλά). Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στην ξηρασία και στις χαμηλές θερμοκρασίες

Αξίζει να σημειωθεί ότι η καλλιέργεια του σιδερίτη συμβάλει στη διατήρηση των αυτοφυών πληθυσμών του φυτού, τα οποία σήμερα απειλούνται με εξαφάνιση λόγω υπερκατανάλωσης και ζήτησης!

Διάβασε ακόμη: 6 βότανα που μας δίνουν το πιο γευστικό τσάι

Έλα και στην ομάδα μας Βότανα και Αρωματικά φυτά – Ζούμε υγιεινά για να μοιραζόμαστε τα μυστικά της φύσης και να κάνουμε παρεούλα

Κάνε like και στη σελίδα μας στο facebook Votanistas για να μη χάνεις τα καινούρια μας άρθρα