Άγια νύχτα: Η ιστορία του πιο εμβληματικού τραγουδιού των Χριστουγέννων

Είμαι σίγουρη πως έχεις αισθανθεί ότι η «Άγια Νύχτα» έχει μια παράξενη δύναμη που μιλάει κατευθείαν στην καρδιά και την ψυχή του ανθρώπου…

Είναι αλήθεια!

Και θα καταλάβεις γιατί.

Η Άγια Νύχτα (Silent Night) αποτελεί αναμφισβήτητα το πιο γνωστό και εμβληματικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι όλων των εποχών, σε όλες τις μεριές του κόσμου.

Ποιοι είναι οι δημιουργοί του;

Οι στίχοι γράφτηκαν το 1816 από τον Γιόζεφ Μορ. Δύο χρόνια αργότερα στις 24 Δεκεμβρίου 1818, ζήτησε από τον Φραντς Γκρούμπερ να συνθέσει μία μελωδία για να συνοδεύσει το τραγούδι με την κιθάρα του. Το τραγούδι ψάλθηκε την επόμενη ημέρα ανήμερα των Χριστουγέννων, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο μικρό χωριό Όμπερντορφ της Αυστρίας.

Ο «άγνωστος συνθέτης»

Για πολλά χρόνια, οι δημιουργοί παρέμεναν άγνωστοι. Η πατρότητα πολλές φορές δόθηκε στον Μότσαρτ, τον Μπετόβεν και τον Χάυντν. Το 1995 (τόσο αργότερα) όμως, ανακαλύφθηκε μία παρτιτούρα του Μορ, με τον Γκρούμπερ να υπογράφει τη σύνθεση. Έτσι επιβεβαιώθηκε η ιστορία. Στην αριστερή πλευρά αναγράφεται η ημερομηνία συγγραφής των στίχων και στην άνω δεξιά γωνία η ένδειξη «Melodie von Fr. Xav. Gruber». Σήμερα φυλάσσεται στο Carolino Augusteum Museum του Σάλτσμπουργκ.

Η Άγια Νύχτα τραγουδήθηκε τα μεσάνυχτα εκείνων των Χριστουγέννων και μετά ξεχάστηκε. Οι δύο συνθέτες μετακινήθηκαν σε διαφορετικούς τόπους και χάθηκαν μεταξύ τους. Το 1825, ο τότε εφημέριος της εκκλησίας του Όμπερντορφ, κάλεσε έναν επισκευαστή εκκλησιαστικών οργάνων, τον Καρλ Μαουράχερ. Αυτός ανακάλυψε στο πίσω μέρος του οργάνου, πεταμένο ένα αντίγραφο του τραγουδιού.

Και «ξαναζωντάνεψε» το τραγούδι

Έτσι η «Άγια Νύχτα» άρχισε να διαδίδεται στις γερμανικές χώρες και σύντομα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής. Η διάδοση του τραγουδιού στις αγγλόφωνες χώρες, έγινε το 1839 στη Νέα Υόρκη από μια οικογένεια τραγουδιστών που το παρουσίασαν. Στην αγγλική γλώσσα μεταφράστηκε το 1863 από τον Τζον Φρίμαν τον Νεότερο με λίγο διαφορετική μελωδία από την πρωτότυπη.

Το 1840 εκδόθηκε πρώτη φορά με την ένδειξη «αγνώστου συνθέτη».

Υπήρξε το αγαπημένο τραγούδι του βασιλιά Φρειδερίκου-Γουλιέλμου Δ΄ της Πρωσσίας, ο οποίος διέταξε την διεξαγωγή έρευνας για τον εντοπισμό των δημιουργών του.

Οι έρευνες ξεκίνησαν το 1854 και τελικά κατέληξαν τόσο στην επιβεβαίωση των δημιουργών, όσο και στον θρύλο του τραγουδιού, ο οποίος πιστεύεται ότι είναι και η πραγματική αλήθεια!

Ο θρύλος του υπέροχου τραγουδιού

Όπως κάθε «μυθικό» τραγούδι ή προσωπικότητα που έχει αφήσει ιστορία, έτσι και αυτό έχει τον δικό του θρύλο για τις συνθήκες κατά τις οποίες γράφτηκε.

Στις 23 Δεκεμβρίου 1818 στο μικρό χωριό, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας ξαφνικά χάλασε το μοναδικό εκκλησιαστικό όργανο της εκκλησίας, το οποίο είχαν ροκανίσει τα ποντίκια.

Τώρα πώς θα πούνε τον χριστουγεννιάτικο ύμνο χωρίς εκκλησιαστικό όργανο;

Μετά τη Λειτουργία ο εφημέριος Γιόζεφ Μορ κάλεσε το δάσκαλο του χωριού και οργανίστα της εκκλησίας Φράντς Γκρούμπερ, για να βρουν κάποια λύση. Αποφάσισαν τελικά να γράψουν ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι για κιθάρα.

Ο πατέρας Μορ κοιτάζοντας το γαλήνιο χιονισμένο τοπίο, σκέφτηκε πως σε μια τόσο γαλήνια και ήρεμη νύχτα θα ήρθε τότε στον κόσμο το Θείον Βρέφος. Και έγραψε τους στίχους. Αργά τη νύχτα, όταν ο Μορ έτρεξε “έτοιμος” στο δωμάτιο του δασκάλου, τα όμορφα λόγια του τραγουδιού συγκίνησαν τον Γκρούμπερ και έβαλε τα δυνατά του για να συνθέσει μία εξίσου ωραία μελωδία.

Μέχρι τα ξημερώματα το τραγούδι ήταν έτοιμο και τη νύχτα της παραμονής, στη Λειτουργία των Χριστουγέννων οι δύο συνθέτες άρχισαν να ψάλλουν την «Άγια Νύχτα».

Μεγάλοι συνθέτες όπως ο Βέρντι, ο Βάγκνερ, ο Πουτσίνι και άλλοι, το αναγνώρισαν ως ένα βαθιά θρησκευτικό τραγούδι που αγγίζει απευθείας την καρδιά του ανθρώπου.

Σήμερα, υπολογίζεται πως έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 300 γλώσσες και διαλέκτους του κόσμου.

Άγια νύχτα, σε προσμένουν

με χαρά οι Χριστιανοί

και με πίστη ανυμνούμε

το Θεό δοξολογούμε

μ’ ένα στόμα, μια φωνή.

Ναι με μια φωνή.