Votanistas Τα αιθέρια έλαια θα λέγαμε πως είναι το λάδι που παίρνουμε από τα αρωματικά φυτά ενώ μάλιστα, έχει διαπιστωθεί πως διεγείρουν ένα μέρος του εγκεφάλου που επιδρά στα συναισθήματα.
Με την ικανότητα της οσμής, το άρωμα (ή αλλιώς η μυρωδιά) μπορεί να μας φέρει στο νου μνήμες από το παρελθόν, μνήμες ξεχασμένες, συναισθήματα χαράς ή λύπης και συγκίνηση. Γενικά η οσμή είναι η αίσθηση που έχει την πιο μεγάλη και άμεση σχέση με τα συναισθήματα.
Τι είναι όμως τα αιθέρια έλαια;
Η ιστορία των αιθέριων ελαίων είναι πραγματικά μεγάλη, καθώς οι άνθρωποι ξεκίνησαν να τα χρησιμοποιούν από τότε που υπάρχει και ο ίδιος ο πολιτισμός.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή Naves, υπάρχουν πολλές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα. Αυτό συμβαίνει επειδή η έννοια μπορεί να αποδοθεί ανάλογα με την αντίληψη του κάθε ανθρώπου από επαγγελματική άποψη και διαφορετική εξειδίκευση. Δηλαδή αντιλαμβάνονται ενδεχομένως διαφορετικά μεταξύ τους οι βοτανικοί, οι φυσικοχημικοί, οι βιομήχανοι, οι φαρμακοποιοί, οι τεχνολόγοι, οι αρωματοποιοί, οι βοτανολόγοι, οι γιατροί κλπ.
Γενικά όμως, επικρατεί ότι αιθέρια έλαια είναι τα κύρια αρωματοφόρα συστατικά που περιέχονται στα φυτά και μπορούμε να τα πάρουμε με τη μέθοδο της απόσταξης αλλά και άλλων μεθόδων όπως η κλασσική εκχύλιση με πτητικούς διαλύτες.
Κάτι πολύ απλό ως παράδειγμα, είναι το «χάιδεμα» των φύλλων πχ. του βασιλικού (που το αιθέριο έλαιο του βρίσκεται στα φύλλα και απελευθερώνεται άμεσα) ή της μέντας (με μια απαλή πίεση). Σε άλλα φυτά όπως πευκοβελόνες ή ευκάλυπτος, τα αιθέρια έλαια τους απελευθερώνονται μόνο αν η επιδερμίδα τους θραυστεί.
Αιθέριο ή πτητικό έλαιο, είναι ένα πτητικό μίγμα οργανικών ενώσεων που παραλαμβάνονται με φυσικούς τρόπους από ένα φυτικό υλικό που μυρίζει. Ένα αιθέριο έλαιο προέρχεται από μια βοτανική πηγή (αρωματικά φυτά ή/και φαρμακευτικά) με την οποία συμφωνεί σε όνομα και οσμή. Σήμερα χρησιμοποιούνται σε αρώματα, καλλυντικά (με ευχάριστο άρωμα και φυσικά συστατικά για καλύτερη δράση), τρόφιμα, ποτά, φάρμακα κλπ. Στη Φαρμακευτική, χρησιμοποιούνται για να δώσουν την μυρωδιά τους ή και τις θεραπευτικές τους δράσεις. Είναι συστατικά αντισηπτικών κρεμών, αλοιφών βελτίωσης της κυκλοφορίας, σκευασμάτων εισπνοών κλπ.
Τα τελευταία χρόνια η χρήση τους είναι πολύ διαδεδομένη. Τα συστατικά τους όμως, υποκαθιστούνται όλο και περισσότερο από χημικά συνθετικά. Περιέχονται σε φυσικά προϊόντα που παίρνουν το όνομα «βιο» ή «φυσικό».
Πότε ένα αιθέριο έλαιο είναι καλό; Για να γίνει ποιοτική εκτίμηση αιθέριων ελαίων, θα πρέπει να υπάρχει ο συνδυασμός μερικών δεδομένων και τεχνικών.
Πώς βγαίνει το αιθέριο έλαιο; Η μέθοδος της απόσταξης
Για να βγει το αιθέριο έλαιο από το φυτό, χρησιμοποιείται η μέθοδος της απόσταξης, η οποία συχνά επηρεάζεται από την πρώτη ύλη (ξηρή, νωπή, πέταλα, άνθη κλπ.). Μερικά αιθέρια έλαια όμως και άλλα παράγωγα τους, απαιτούν περισσότερες και πιο εξειδικευμένες τεχνικές.
Η υδρο – απόσταξη είναι απλή και φτηνή και αποτελεί την πιο συνηθισμένη μέθοδο. Για να θερμανθεί το καζάνι, χρησιμοποιείται νερό ή νερό–ατμό, με καύσιμη ύλη αντίστοιχα ξύλα ή εξαντλημένο ξηρό φυτικό υλικό, ή ατμό από γεννήτρια ατμού που χρησιμοποιεί σαν καύσιμο πετρέλαιο ή ξύλα. Ο χειριστής θα πρέπει να προσέξει τη διαχείριση του αποστακτήρα αλλά και την επιλογή και την προετοιμασία του φυτικού υλικού. Η εμπειρία του και η επιδεξιότητα του θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα και την ποιότητα του λαδιού.
Οι σύγχρονες μονάδες λειτουργούν με τη βοήθεια υπολογιστών για την παραγωγή αιθέριων ελαίων. Έτσι ελέγχεται συνεχώς και με ακρίβεια η ποιότητα τους, ώστε το αποτέλεσμα να είναι σύμφωνο με τις απαιτήσεις των τελικών χρηστών. Αυτή η διαδικασία όμως, απαιτεί μεγαλύτερη εμπειρία και ικανότητες από αυτές που διαθέτουν οι απλοί παραγωγοί. Αυτό σημαίνει ότι οι σύγχρονες καθετοποιημένες μονάδες έχουν δραστηριότητες όπως:
- Τη διαχείριση των αγρών από έμπειρους αγρότες και γεωπόνους που είναι εξειδικευμένοι στα αρωματικά φυτά
- Τη μεταποίηση/ξήρανση, τη συσκευασία
- Την απόσταξη, την εκχύλιση από τεχνολόγους, φαρμακοποιούς, χημικούς, μηχανικούς
Σήμερα, υπάρχουν δυνατότητες σε πολλούς επιχειρηματίες να αναπτύξουν τέτοιες μονάδες αλλά σίγουρα απατούνται μεγάλα κεφάλαια, γνώσεις και εμπειρία. Αν όμως γίνει, είναι μία επένδυση με μεγάλες αποδόσεις.
Για να αποθηκευτεί και να μεταφερθεί το ακατέργαστο αιθέριο έλαιο μπορεί να χρειάζεται κάποιες εργασίες όπως:
- Φιλτράρισμα για να απομακρυνθούν στερεές ακαθαρσίες
- Ξήρανση για να απομακρυνθεί το νερό που έχει μείνει
- Καθαρισμός από ανεπιθύμητα συστατικά ή υπολείμματα λόγω της απόσταξης
Η σύνθεση των ελαίων αλλά και τα χαρακτηριστικά τους αλλοιώνονται με την έκθεση στον ήλιο και τον αέρα και επίσης, επηρεάζονται από τη θερμοκρασία. Πριν τη διάθεση των ελαίων στο εμπόριο ή στους τελικούς χρήστες, γίνεται ξανά η επεξεργασία τους με σκοπό τη σωστή και προσδιορισμένη σύνθεση.
Διάβασε ακόμη: 5 αιθέρια έλαια για τον πονοκέφαλο και πώς να τα χρησιμοποιήσεις
Έλα και στην ομάδα μας Βότανα και Αρωματικά φυτά – Ζούμε υγιεινά για να μοιραζόμαστε τα μυστικά της φύσης και να κάνουμε παρεούλα
Κάνε like και στη σελίδα μας στο facebook Votanistas για να μη χάνεις τα καινούρια μας άρθρα
