Οι καρποί της μπελαντόνα, μοιάζουν πολύ με μικρά μούρα τα οποία πολλοί μπερδεύουν.

Η μπελαντόνα ή αλλιώς Άτροπος η Ευθάλεια, είναι ένα τοξικό φυτό που χρησιμοποιήθηκε πολύ στο παρελθόν  ως φάρμακο, καλλυντικό αλλά και… δηλητήριο. Έχει μία μεγάλη ιστορία σχετικά με τη χρήση της. Έχει ευεργετικές αλλά και δηλητηριώδεις ιδιότητες, ανάλογα με την ποσότητα.

Καταγωγή & Περιγραφή του φυτού

Η μπελαντόνα είναι πολυετές ποώδες φυτό που ανήκει στην οικογένεια των Σολανωδών, της τάξης των Scrophulariales. Φυτρώνει σε όλη την Ευρώπη, τη Δυτική και Νότια Ασία, τη Βόρεια Αφρική και τη Βόρεια Αμερική. Στη χώρα μας φυτρώνει στη Βόρεια Ελλάδα. Καλλιεργείται στην Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Ινδία, Ρωσία.

Ο βλαστός της είναι πολύκλαδος, κυλινδρικός και η επιφάνεια του παίρνει ορισμένες αποχρώσεις του σκούρου μωβ και καλύπτεται από κοντή τρίχα, όχι ιδιαίτερα πυκνή. Τα μυτερά ωοειδή σκούρα πράσινα φύλλα της φέρουν τρίχωμα, έχουν μια κολλώδη ουσία και μυρίζουν άσχημα. Τα άνθη έχουν το σχήμα της καμπάνας με θαμπό μωβ χρώμα, με πράσινες ανταύγειες. Οι καρποί του είναι πράσινοι και μοιάζουν με μικρά μούρα, που όταν ωριμάζουν γίνονται γυαλιστεροί μαύροι (σαν μικρά μαύρα κεράσια), που περιέχουν πολλούς σπόρους και βγάζουν έναν κόκκινο χυμό.

Κλίμα, Έδαφος & Καλλιέργεια

Η μπελαντόνα προτιμά τα δάση, την άφθονη σκιά και τα ασβεστούχα εδάφη. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές και πεδινές δροσερές περιοχές, σε εδάφη μέσης σύστασης και καλώς στραγγιζόμενα, σε εύκρατα και ηπειρωτικά κλίματα. Το χειμώνα μόλις αρχίζουν οι πρώτες παγωνιές, ο βλαστός καταστρέφεται αλλά το ριζικό σύστημα επιβιώνει και ξαναδίνει βλαστούς την άνοιξη. Η βλάστηση των μικρών σπόρων είναι δύσκολη μερικές φορές, λόγω των σκληρών κελυφών των σπόρων τα οποία προκαλούν τον λήθαργο τους. Επίσης, η βλάστηση διαρκεί αρκετές εβδομάδες κάτω από εναλλασσόμενες συνθήκες θερμοκρασίας, αλλά μπορεί να επιταχυνθεί με τη χρήση γιββερελλικού οξέος.

Η μπελαντόνα χρειάζεται μέτρια λίπανση αζώτου, φωσφόρου και καλίου. Πολλαπλασιάζεται κυρίως με σπόρο και η εγκατάσταση της καλλιέργειας γίνεται την άνοιξη. Η διάρκεια ζωής της φυτείας είναι συνήθως μέχρι 3 χρόνια. Τα σπορόφυτα χρειάζονται αποστειρωμένο έδαφος για να μη σαπίσουν και δυσανασχετούν στη ριζική διαταραχή κατά τη διάρκεια της μεταφύτευσης.

Συγκομιδή & Ασθένειες

Η άνθηση γίνεται τον Μάιο και ολοκληρώνεται περίπου σε έναν μήνα. Οι καρποί ωριμάζουν τον Αύγουστο, ξηραίνονται οι ζελατινώδεις ουσίες και απομένουν οι σπόροι σε σφαιρικό ξηρό περίβλημα. Τα φύλλα συλλέγονται κατά την εποχή της άνθησης, δηλαδή Ιούνιο και Ιούλιο. Οι ρίζες συγκομίζονται από διετή ή τριετή φυτά.

Η μπελαντόνα ανταγωνίζεται επιτυχώς τα ζιζάνια αλλά προσβάλλεται από διάφορα φυλλοφάγα έντομα, όμως χωρίς ζημιές με μεγάλο κόστος.

Η μπελαντόνα έχει απρόβλεπτα αποτελέσματα καθώς όλα τα μέρη του φυτού είναι εξαιρετικά τοξικά και περιέχουν τα αλκαλοειδή τροπανίου. Αυτές οι τοξίνες περιλαμβάνουν την ατροπίνη, σκοπολαμίνη και υοσκυαμίνη, οι οποίες προκαλούν ένα περίεργο παραλήρημα και παραισθήσεις.

Θεωρείται ένα ισχυρό δηλητήριο!

Τα συμπτώματα δηλητηρίασης που προέρχονται από μπελαντόνα είναι στεγνό και καυτό στόμα, ξαναμμένο δέρμα, ναυτία, σύγχυση, ντελίριο και παραισθήσεις. Το αντίδοτο για τη δηλητηρίαση από μπελαντόνα είναι η φυσοστιγμίνη ή η πιλοκαρπίνη, το ίδιο όπως και για την ατροπίνη.

Το 2009 μια ενήλικη γυναίκα έφαγε κατά λάθος αντί για βατόμουρα, έξι μούρα μπελαντόνα και καταγράφηκαν να της έχουν προκαλέσει σοβαρό αντιχολινεργικό σύνδρομο.