Η αντιμετώπιση των ζιζανίων στη βιολογική καλλιέργεια

Στη βιολογική καλλιέργεια, η γενικότερη προσέγγιση για το πρόβλημα των ζιζανίων είναι ότι δεν θέλει να τα βλέπει σαν εχθρούς.

Τι σημαίνει όμως αυτό; Και πώς επιτυγχάνεται;

Η αντιμετώπιση των ζιζανίων στη βιολογική καλλιέργεια των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών, γίνεται με πολλούς τρόπους και τα μέτρα που λαμβάνονται είναι προληπτικά (δηλαδή μέτρα για να μην εμφανιστούν ζιζάνια) και ανασχετικά (δηλαδή εργασίες αφού έχουν εμφανιστεί τα ζιζάνια). Όποια μέθοδος όμως και να χρησιμοποιηθεί, ο κύριος στόχος της βιολογικής διαχείρισης των ζιζανίων είναι η μεταφορά τους σε επίπεδο τέτοιο που να μη δημιουργούν ανταγωνισμό.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΖΙΖΑΝΙΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Καλλιεργητικά μέτρα:

Η χρήση σπόρου. Το κυριότερο προληπτικό μέτρο είναι η χρησιμοποίηση σπόρου (ειδικά για τα φυτά που εγκαθίστανται με απευθείας σπορά, πχ. χαμομήλι), κοπριάς και άλλου υλικού απαλλαγμένου από σπόρους ζιζανίων.
Κατάλληλος τόπος καλλιέργειας. Αν επιλεχθεί ο κατάλληλος τόπος καλλιέργειας με περιβαλλοντικές συνθήκες (κλίμα, έδαφος, υψόμετρο) παρόμοιες με τον βιότοπο που ευδοκιμούν τα φυτά, τότε το πρόβλημα με τα ζιζάνια γίνεται μικρότερο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φυτά διατηρούν τον «ανταγωνιστικό χαρακτήρα τους» (την δύναμη τους) έναντι των ζιζανίων. Αυτό βέβαια ισχύει και για άλλους εχθρούς και ασθένειες.
Επιλογή καλλιέργειας και ποικιλίας. Η ρύθμιση χρόνου σποράς, η πυκνότητα φύτευσης, το ομοιόμορφο μέγεθος της σποράς και οι τεχνικές, μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των ζιζανίων.
Η «ψεύτικη σπορά». Προετοιμάζεται το έδαφος για σπορά αλλά δε σπέρνεται, κι έτσι υπάρχει χρόνος για βλάστηση των ζιζανίων.
Η αμειψισπορά. Είναι η εναλλαγή καλλιεργειών και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερο μέτρα, που για να έχει αποτέλεσμα πρέπει να αρχίσει η εφαρμογή της δύο χρόνια πριν την εγκατάσταση των αρωματικών φυτών.
Κατάκλιση ή αποστράγγιση. Με αυτόν τον τρόπο, προκαλείται έλλειψη οξυγόνου στα μη υδροχαρή ζιζάνια και στέρηση νερού από τα υδροχαρή.
Μεικτή καλλιέργεια. Εφαρμόζεται σε μικρές κυρίως γεωργικές καλλιέργειες. Τα φυτά σε συγκαλλιέργεια ευδοκιμούν καλύτερα από τα άλλα σε μονοκαλλιέργεια, καθώς το ένα είδος εξαρτάται από το άλλο, αλληλοπροστατεύονται. Αυτό είναι όφελος προς τα φυτά και βάρος προς τις ασθένειες, τα έντομα και τα ζιζάνια.

Φυσικά μέσα:

Η εδαφοκάλυψη. Μπορούν να ελεγχτούν ανεπιθύμητα ζιζάνια λόγω ανταγωνισμού ή αλληλοπάθειας, με τη χρήση υλικών εδαφοκάλυψης όπως ξερά χόρτα, άχυρο, πριονίδι και τεχνητά υλικά όπως πλαστικά.
Ηλιοαπολύμανση/ηλιοθέρμανση. Πρόκειται για αεροστεγές κλείσιμο της περιοχής του εδάφους με διαφανές πλαστικό κατά τη διάρκεια της θερμότερης εποχής του έτους. Γίνεται θερμική αδρανοποίηση των ζιζανίων και απολύμανση του εδάφους των σπορείων και της χωνεμένης κοπριάς.

ΑΝΑΣΧΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΖΙΖΑΝΙΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Η καλλιέργεια του εδάφους. Τα ζιζάνια μπορούν να αντιμετωπιστούν και αφού εμφανιστούν, με σκαλίσματα με το χέρι ή με μηχανήματα. Τέτοιες ενέργειες πρέπει να γίνουν έγκαιρα πριν κάνουν τη ζημιά και όταν είναι σε νεανικό στάδιο χωρίς μεγάλη ρίζα.
Βοτάνισμα. Είναι το ξερίζωμα τον ζιζανίων με το χέρι ή το σκαλιστήρι, στο κάθε φυτό και όχι σε όλη την επιφάνεια. Αποτελεί την αρχαιότερη μέθοδο αλλά επίπονη και χρονοβόρα.
Το φλόγισμα. Πρόκειται για απλό καψάλισμα των ζιζανίων με φλογοβόλο που καθυστερεί την ανάπτυξη τους και προλαβαίνουν τα φυτά της καλλιέργειας να αναπτυχθούν μέχρι τα ζιζάνια να βγούνε από το «σοκ». Αυτό ο τρόπος όμως, δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα.
Παρασκευή φυσικών εκχυλισμάτων όπως: διάλυμα σαπουνιού με οινόπνευμα, παρασκεύασμα πρόπολης, από αψιθιά, από χαμομήλι, από τσουκνίδα, μπετονίτης. Τα εκχυλίσματα φυτών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο εχθρών και ασθενειών είναι πάρα πολλά όπως: ευκάλυπτος, μέντα, δυόσμος, μαντζουράνα, λαχανικά κλπ.