Kalli Θα μπορούσαμε να μιλάμε πολλές ώρες για τις χρήσεις και τις ιδιότητες του σκόρδου, αφού είναι ουκ ολίγες. Θεωρείται πια ένα φυσικό αντιβιοτικό, καθώς και φάρμακο για το το κρυολόγημα. Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για τις ιατρικές χρήσεις του σκόρδου καθ’ όλη τη διάρκεια των χρόνων και τον ρόλο που θεωρήθηκε ότι διαδραμάτισε στην πρόληψη και τη θεραπεία ασθενειών.
Ιστορική αναδρομή για τις ιατρικές χρήσεις του σκόρδου
Το ενδιαφέρον για τα πιθανά οφέλη του σκόρδου ξεκίνησε από την αρχαιότητα και είναι ένα από τα πρώτα τεκμηριωμένα παραδείγματα φυτών, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ασθενειών και τη διατήρηση της υγείας. Σε πολλές καλλιέργειες, το σκόρδο χορηγήθηκε για να παρέχει δύναμη και να αυξήσει την ικανότητα εργασίας στους εργάτες. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι οι πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν χωρίς να έχουν επαφή μεταξύ τους, κατέληξαν σε παρόμοια συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα του. Η σύγχρονη επιστήμη τείνει να επιβεβαιώνει πολλές από τις πεποιθήσεις των αρχαίων πολιτισμών για το σκόρδο, να καθορίζει μηχανισμούς δράσης και να διερευνά τις δυνατότητες του για πρόληψη και θεραπεία ασθενειών.
Ιατρικές χρήσεις του σκόρδου ανά πολιτισμό και εποχή
Αρχαία Αίγυπτος
Οι πρώτες γνωστές αναφορές δείχνουν ότι το σκόρδο αποτελούσε μέρος της καθημερινής διατροφής πολλών Αιγυπτίων. Καταναλώθηκε ιδιαίτερα από την εργατική τάξη που είχε βαριά εργασία, όπως η οικοδόμηση των πυραμίδων, πιθανώς για να διατηρήσουν και να αυξήσουν τη δύναμή τους, επιτρέποντάς τους έτσι να εργαστούν σκληρότερα και να είναι πιο παραγωγικοί.
Είναι ενδιαφέρον ότι όταν ο τάφος του Βασιλιά Τουταγχαμών, που χρονολογείται από το 1500 π.Χ., ανασκάφηκε το 1922, βρέθηκαν σκελίδες σκόρδου. Τι σκοπό εξυπηρετούσε το σκόρδο στον τάφο; Είχε θρησκευτική σημασία; Ήταν μια υπενθύμιση της καθημερινής ζωής της Αιγύπτου ή αφέθηκε από έναν απρόσεκτο εργάτη κατά τη διάρκεια ενός μεσημεριανού διαλείμματος; Δεν γνωρίζουμε τις απαντήσεις, αλλά η παρουσία σκόρδου στον τάφο είναι ισχυρή απόδειξη ότι το πολύτιμο λαχανικό ήταν τότε σε χρήση.
Ο περίφημος αιγυπτιακός Πάπυρος Ebers, είναι μια από τις πρώτες πηγές που υποδεικνύουν συνταγή σκόρδου για τη θεραπεία των ανώμαλων αναπτύξεων, για κυκλοφορικές παθήσεις, γενική αδιαθεσία και προσβολές από έντομα και παράσιτα.
Βιβλικά στοιχεία – Εβραίοι
Το Ταλμούδ, βασικό εβραϊκό θρησκευτικό κείμενο που χρονολογείται από τον 2ο αιώνα μ.Χ., περιγράφει την κατανάλωση σκόρδου για τη θεραπεία της μόλυνσης από παράσιτα και άλλων διαταραχών. Αν και στη σύγχρονη ζωή κάποιος δεν τείνει να αποδίδει ρομαντικές ιδιότητες στο σκόρδο, η χρήση του προτάθηκε από το Ταλμούδ για τα παντρεμένα ζευγάρια, ίσως ως βοήθημα στην αναπαραγωγή.
Αρχαία Ελλάδα
Σε ανασκαφές αρχαίων ελληνικών ναών έχει ανακαλυφτεί σκόρδο, όπως το ανάκτορο της Κνωσού στην Κρήτη, που χρονολογείται από το 1400-1800 π.Χ. που περιείχε καλά διατηρημένο σκόρδο όταν ανασκάφηκε. Όπως και με τους Αιγυπτίους, το σκόρδο συνδέθηκε με τη δύναμη και την ικανότητα εργασίας, ενώ αποτελούσε και ένα σημαντικό μέρος της στρατιωτικής διατροφής, ειδικά όταν οι στρατιώτες ήταν στη μάχη.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι κατά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες, που προέρχονταν από την Ελλάδα, το σκόρδο δόθηκε στους αθλητές προτού αγωνιστούν. Πιθανολογείται πως υπήρξε ως ένας από τους πρώτους «παράγοντες βελτίωσης της απόδοσης». Ο Ιπποκράτης, ο σεβαστός γιατρός και “Πατέρας της Ιατρικής”, συνταγογράφησε σκόρδο για διάφορες καταστάσεις. Το έκανε μέρος του θεραπευτικού εξοπλισμού του, υποστηρίζοντας τη χρήση του για πνευμονικά προβλήματα, για κοιλιακά (ιδιαίτερα στη μήτρα) και ως καθαριστικό παράγοντα.
Δεν επιτρεπόταν όμως η παρουσία του σε θρησκευτικούς ναούς, μια επιγραφή που βρέθηκε επίσης σε ορισμένους ασιατικούς πολιτισμούς.
Αρχαία Ρώμη
Οι Ρωμαίοι επίσης θεωρούσαν το σκόρδο ως βοήθημα στη δύναμη και την αντοχή και καταναλώθηκε ιδιαίτερα από στρατιώτες και ναυτικούς. Με την ανάδειξη της Ρώμης ως ηγετικής δύναμης, η ελληνική ιατρική και οι παραδόσεις της μεταφέρθηκαν σταδιακά στη Ρώμη. Η κορυφαία ιατρική αρχή, ο Έλληνας Διοσκουρίδης ο οποίος υπηρέτησε ως επικεφαλής ιατρός του στρατού, συνέστησε το σκόρδο επειδή «καθαρίζει τις αρτηρίες». Πρέπει να σημειωθεί ότι η κυκλοφορία του αίματος ανακαλύφθηκε εκατοντάδες χρόνια αργότερα, και οι σύγχρονες πεποιθήσεις υποστήριξαν ότι οι αρτηρίες μετέφεραν αέρα σε όλο το σώμα, ενώ οι φλέβες ήταν γνωστό ότι μεταφέρουν αίμα. Η έννοια ότι η καρδιαγγειακή κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί από το σκόρδο, το οποίο σήμερα αποτελεί αντικείμενο ενεργού έρευνας, προέρχεται από την αρχαιότητα. Το σκόρδο συνιστάται επίσης για διαταραχές του γαστρεντερικού σωλήνα, για τη θεραπεία δαγκωμάτων ζώων και για την ανακούφιση των αρθρώσεων και των επιληπτικών κρίσεων.
Αρχαία Κίνα και Ιαπωνία
Η χρήση του σκόρδου ως τροφής και ως φαρμακευτικού παράγοντα έχει αρχαία προέλευση και στην Ασία. Η καλύτερη εκτίμηση είναι ότι πριν από το 2000 π.Χ., το σκόρδο ήταν ευρέως χρησιμοποιούμενο στην Κίνα και αποτελούσε μέρος της καθημερινής διατροφής, ιδιαίτερα σε κατανάλωση μαζί με ωμό κρέας. Αρχεία που χρονολογούνται από εκείνη την εποχή δείχνουν ότι χρησιμοποιήθηκε επίσης ως συντηρητικό τροφίμων.
Στην αρχαία κινεζική ιατρική, το σκόρδο συνταγογραφήθηκε για να βοηθήσει την αναπνοή και την πέψη. Ως πικάντικο λαχανικό, συνιστάται η τακτική κατανάλωσή του αλλά σε περιορισμένες ποσότητες. Χρησιμοποιήθηκε και για τη θεραπεία της θλίψης, ενώ συνδυαστικά με άλλα βότανα αποτέλεσε ένα τονωτικό. Η κόπωση, ο πονοκέφαλος και η αϋπνία αντιμετωπίζονταν συχνά με σκόρδο. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία και τη βελτίωση της ανδρικής δραστικότητας.
Πιστεύεται ότι το σκόρδο εισήχθη στην Ιαπωνία αργότερα από ότι στην Κίνα, πιθανώς πριν από 2000 χρόνια.
Αρχαία Ινδία
Το σκόρδο στην Ινδία έχει συσχετιστεί με τη διαδικασία επούλωσης, από τη στιγμή των πρώτων διαθέσιμων γραπτών αρχείων. Τρεις αρχαίες ιατρικές παραδόσεις, οι Tibbi, Unani και Auryvedic, χρησιμοποίησαν εκτενώς το σκόρδο ως κεντρικό μέρος της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας των φυτών. Το κορυφαίο επιζών ιατρικό κείμενο, Charaka-Samhita, προτείνει σκόρδο για τη θεραπεία των καρδιακών παθήσεων και της αρθρίτιδας πριν από 2000 χρόνια.
Ένα μεταγενέστερο χειρόγραφο στο 300 μ.Χ., γράφει για τη χρήση σκόρδου για λοιμώξεις, αδυναμία και κόπωση και μια ποικιλία πεπτικών διαταραχών. Παρατηρήθηκε επίσης να είναι καλό διουρητικό, εξού και η μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Μεσαίωνας
Το σκόρδο έγινε διαθέσιμο στην Ευρώπη μετά τη μετακίνηση των ρωμαϊκών λεγεωνών βόρεια. Κατά τη Μεσαιωνική εποχή, η γνώση της θεραπευτικής χρήσης των φυτών, ιδιαίτερα του σκόρδου, αποκτήθηκε και μεταδόθηκε μέσω των μοναχών. Το σκόρδο καλλιεργήθηκε στα μοναστήρια και περιγράφεται στο κυριότερο κείμενο του Μεσαίωνα, το χειρόγραφο Hortulus (λίγο μετά το 800 μ.Χ.). Είναι ενδιαφέρον το ότι δεν φαίνεται να υπάρχει αντίρρηση για τη χρήση του σε θρησκευτικό περιβάλλον εκείνη την εποχή, σε αντίθεση με την απόρριψή του από θρησκευτικούς ηγέτες σε προηγούμενους πολιτισμούς.
Κατά το τελευταίο μέρος του 12ου αιώνα, η κορυφαία γιατρός Abbess of Rupertsberg, St. Hildegard von Bingen, έδωσε στο σκόρδο εξέχοντα ρόλο στην ιατρική της συγγραφή. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ακατέργαστο σκόρδο ήταν πιο αποτελεσματικό από το μαγειρεμένο. Στην Ιατρική Σχολή του Σαλέρνο, ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα ιατρικής μάθησης εκείνη την εποχή, τα τρόφιμα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία νόσων, καθώς και στη διατήρηση της καλής υγείας. Το σκόρδο ταξινομήθηκε ως «ζεστό φαγητό» για κατανάλωση, κατά τη διάρκεια του χειμώνα για τον περιορισμό της ανάπτυξης πνευμονικών ή αναπνευστικών διαταραχών.
Η αναγέννηση
Με την έναρξη της Αναγέννησης, δόθηκε μεγαλύτερη προσοχή στην Ευρώπη στις ιατρικές χρήσεις των φυτών. Οι λεγόμενοι «φυσικοί» κήποι ιδρύθηκαν σε κορυφαία πανεπιστήμια για την καλλιέργεια φυτών φαρμακευτικής αξίας. Το σκόρδο ήταν ένα από τα σημαντικότερα φυτά που καλλιεργήθηκαν για αυτόν τον σκοπό. Ένας κορυφαίος γιατρός του 16ου αιώνα, ο Pietro Mattioli της Σιένα, έγραψε στο έργο του και όρισε το σκόρδο για πεπτικές και νεφρικές διαταραχές, καθώς και για να βοηθήσει τις μητέρες κατά τη διάρκεια του δύσκολου τοκετού.
Λέγεται ότι ο Βασιλιάς Χένρι Δ΄ της Γαλλίας στα τέλη του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα, βαφτίστηκε σε νερό που περιείχε σκόρδο για να τον προστατεύσει από τα κακά πνεύματα και πιθανώς από ασθένειες. Άλλωστε ξέρουμε πως είναι γνωστό και ως το φυτό που διώχνει το κακό μάτι και τις λοιμώξεις.
Πρώιμη Αμερική
Προχωρώντας πιο κοντά στους σύγχρονους χρόνους, αξίζει να θυμηθούμε ότι οι ιθαγενείς Αμερικανοί χρησιμοποίησαν το σκόρδο στο τσάι τους. Ήρθε στον νέο κόσμο από τους εξερευνητές και τους ναυτικούς από τη Γαλλία και την Πορτογαλία. Αργότερα τον 19ο αιώνα, το σκόρδο αποτέλεσε σημαντικό μέρος του ιατρικού εξοπλισμού ως διεγερτικό, αποχρεμπτικό και τονωτικό. Οι αντιληπτές θεραπευτικές ιδιότητες του ήταν όλες αποδεκτές από τους περισσότερους.
Το Home Book of Health του John Gunn (1878), παρουσιάζει το σκόρδο ως διουρητικό, για τη θεραπεία λοιμώξεων, ως γενικό τονωτικό και για άσθμα και άλλες πνευμονικές διαταραχές. Στις αρχές του 20ού αιώνα, προωθήθηκε για ασθένειες του πνεύμονα σε παιδιά και ενήλικες.
Οι ιατρικές χρήσεις του σκόρδου είναι πραγματικά πολλές!
Εδώ σου έχω μερικές συνταγές για να βάλεις το σκόρδο στη ζωή σου και να καταπολεμήσεις το κρυολόγημα μαζί του.
Πηγή των ιστορικών στοιχείων: OxfordAcademy
Έλα και στην ομάδα μας Votanistas – Η ομάδα μας για να μοιραζόμαστε υγιεινά tips και τα μυστικά της φύσης και να κάνουμε παρεούλα
Κάνε like και στη σελίδα μας στο facebook Votanistas για να μη χάνεις τα καινούρια μας άρθρα
